Triều Nguyễn có 13 vua, nhưng do các lý do kinh tế và chính trị nên chỉ có 7 khu lăng tẩm được xây dựng, tất cả đều còn lại đến ngày nay với các lối kiến trúc riêng.
Lăng Gia Long (hay Thiên Thọ Lăng) được xây dựng từ năm 1814 đến năm 1820, nằm giữa quần thể núi Thiên Thọ thuộc xã Hương Thọ, huyện Hương Trà,. Đây là nơi yên nghỉ của vua Gia Long (1762 - 1820), vị vua đầu tiên trong số 13 đời vua nhà Nguyễn.
Lăng Gia Long có chu vi hơn 11.000 mét, trước mặt có núi Đại Thiên Thọ làm tiền án, mỗi bên có 14 ngọn núi chầu vào tạo thành thế "tả thanh long" và "hữu bạch hổ". Lăng nằm xuôi theo dòng sông Hương nên ngoài đường bộ, bạn có thể chèo thuyền thưởng ngoạn cảnh đẹp trên dòng sông Hương rồi cập bến tại đò Kim Ngọc rồi đi bộ một đoạn ngắn để tiến vào thăm quan lăng.
Lăng Gia Long là một trong 7 lăng tẩm Huế sở hữu những đường nét thiên nhiên kì vĩ mà không kém phần hài hoà của núi non, sông nước, cây cỏ, gợi nên không gian uy nghi, tĩnh mịch đến lạ kì.
Ảnh: VnE
Lăng Khải Định nằm ở triền núi Châu Chữ thuộc xã Thủy Bằng, thị xã Hương Thủy, là nơi an nghỉ của vua Khải Định (1885 - 1925). Lăng Khải Định là công trình có diện tích nhỏ nhất nhưng lại tốn công sức và tiền của nhất trong các lăng tẩm triều Nguyễn. Kiến trúc lăng có sự giao thoa của hai nền văn hóa Đông - Tây, phản ánh sở thích xa hoa của nhà vua lúc sinh thời. Lăng Khải Định được xây trong 10 năm, từ 1920 đến 1930.
Nét khác biệt của lăng Khải Định so với các lăng tẩm Huế khác là sự giao thoa giữa kiến trúc phương Đông và phương Tây. Điều ấy được thể hiện qua những tấm phù điêu lộng lẫy được ghép tỉ mỉ bằng sành sứ và thuỷ tinh, những khay trà, vương miện, cùng những vật dụng trang trí nội thất hiện đại vào thời bấy giờ như: vợt tennis, đèn dầu,…
Ảnh: Ngô Trần Hải An
Lăng Tự Đức hay Khiêm Cung nằm trong một thung lũng hẹp ở thôn Thượng Ba, phường Thủy Xuân, TP Huế. Lăng có kiến trúc cầu kỳ, phong cảnh sơn thủy hữu tình và là một trong những lăng tẩm đẹp nhất của hoàng gia triều Nguyễn.
Lăng được xây dựng từ năm 1864 đến năm 1867 trên diện tích 475 ha. Gần 50 công trình trong lăng ở hai khu vực tẩm điện và lăng mộ đều có chữ Khiêm trong tên gọi.
Lăng Tự Đức mang yếu tố khoáng đạt, đường nét mềm mại phản ánh tâm hồn lãng mãn của vị vua thi sĩ này. Trong khuôn viên lăng Tự Đức còn có Lăng mộ Kiến Phúc, vị vua thứ 7 của triều Nguyễn. Kiến Phúc là cháu được vua Tự Đức nhận làm con, lên ngôi vua tháng 12/1883 sau vua Dục Đức và Hiệp Hòa.
Ảnh: Ngô Trần Hải An
Lăng Dục Đức (hay An Lăng) tọa lạc ở phường An Cựu, thành phố Huế. Lăng xây dựng vào năm 1889 và là nơi an tang các vua Dục Đức, vua Thành Thái và vua Duy Tân.
Trong thời kì chống Pháp, vua Duy Tân và vua Thành Thái đã đổi ngai vàng để chiến đấu giành chủ quyền cho dân tộc và bị lưu đày biệt xứ và về sau được đêm chôn trong lăng Dục Đức. Như tấm lòng yêu nước của hai ông, sẵn sàng đánh đổi ngai vàng quyền lực, lăng Dục Đức vì thế mà có kiến trúc lăng tẩm Huế vô cùng đơn sơ, khiêm tốn, giản dị.
Ảnh: Ngô Trần Hải An
Lăng Minh Mạng còn được gọi là Hiếu Lăng, lăng có cổng chính là Đại Hồng Môn, chỉ mở một lần để đưa quan tài của vua vào trong lăng. Sau đó, việc ra vào phải qua hai cổng phụ là Tả Hồng Môn và Hữu Hồng Môn. Lăng có khung cảnh thơ mộng và hữu tình, xen giữa các công trình kiến trúc cổ đều có hồ nước trong xanh, mùa hè sen nở thơm ngát. Lăng Minh Mạng được xây 3 năm (1840 - 1843) và cần tới 10.000 thợ và lính mới hoàn thiện.
Lăng Minh Mạng là một lăng tẩm thu hút du khách với những những đường nét tĩnh tại trong kiến trúc và kết hợp hài hoà trong không gian hội họa và thơ ca của khung cảnh thiên nhiên hoa lá đầy trữ tình, phần nào thể hiện được tính cách uy nghiêm, nghiêm khắc nhưng cũng không kém lãng mạn của nhà vua.
Ảnh: Ngô Trần Hải An
Lăng Đồng Khánh, nằm trong quần thể di tích cố đô Huế, là nơi an táng vua Đồng Khánh. Công trình nằm giữa một vùng quê nay là thôn Thượng Hai, phường Xuân Thủy, TP Huế. Vua Đồng Khánh (1864 - 1889) tại vị từ năm 1885 - 1889, tên húy Nguyễn Phúc Ưng Đường là vị vua thứ 9 của nhà Nguyễn. Lăng vua Đồng Khánh mang đến lối kiến trúc phong kiến truyền thống và cả phần ảnh hưởng nét kiến trúc Tây Âu. Lăng Đồng Khánh hiện cũng là nơi chôn cất phần mộ vua Hàm Nghi (1874 - 1944).
Theo VnE